Văn hóa ẩm thực là một phần của các đặc trưng về vật chất, tinh thần, khắc họa một số nét cơ bản, đặc sắc của một cộng đồng, vùng miền, quốc gia… Ẩm thực không đơn thuần chỉ là thưởng thức căn bản mà còn là sự phản ánh đặc trưng vùng miền. Qua 3 miền Bắc – Trung – Nam, trải qua sự khác nhau về địa lý, thổ nhưỡng, phong tục tập quán… ẩm thực Việt Nam đã có những nét giống và khác nhau kể cả trong khẩu vị và cách thưởng thức.
1. Những điểm chung của ẩm thực 3 miền Bắc - Trung - Nam
Đều xuất phát từ dấu ấn của nền nông nghiệp lúa nước, bất kể một bữa ăn bình thường hay các ngày lễ đặc biệt, thực đơn của người Việt không thể thiếu hình ảnh của cơm trắng.
Gạo Séng Cù - gạo đặc sản Tây Bắc
Ngoài ra, các món ăn Việt Nam chủ yếu đều từ rau, quả, củ khá thanh đạm; người Việt thường không thích các món nhiều thịt hay nhiều dầu mỡ như đồ của phương Tây hay các món người Hoa. Không có quá nhiều các gia vị như Ấn Độ, khi chế biến thức ăn, người Việt thường nêm vào nồi chút nước mắm, hạt tiêu cùng các gia vị thiên nhiên… tạo hương vị đậm đà. Các loại rau củ phụ trợ là gừng, nghệ, tỏi, sả, hành, rau thơm... thay vì sử dụng gia vị khô.
Ngay cả khi dùng kèm, các loại nước chấm phong phú cũng tạo mùi vị đặc trưng cho từng món ăn.
Người Việt thường dùng các gia vị như gừng, nghệ, hành, tỏi, sả và các loại rau thơm… chứ không dùng gia vị khô hoặc qua chế biến. Các gia vị được sử dụng một cách tương sinh hài hòa và thường thuận theo nguyên lý “âm dương phối triển và ngũ hành tương sinh”, kết hợp được 2 nguyên tắc này trong nấu nướng món ăn vừa đạt được vẻ đẹp hài hòa theo đúng tiêu chuẩn mỹ học lại có tác dụng như những vị thuốc đông y giải độc.
2. Những đặc trưng riêng của ẩm thực 3 miền
Ẩm thực Miền Bắc: Tinh tế trong từng hương vị
Khẩu vị của người miền Bắc từ xa xưa đã được coi là chuẩn mực bởi được sàng lọc kỹ lưỡng từ bao đời. Họ chuộng món ăn thanh đạm, nhẹ nhàng và một chút chua. Các món rau và các loại thủy hải sản nước ngọt cũng khá phổ biến trong các món ăn miền Bắc. Các gia vị được tiết chế vừa phải, có sự tương hỗ với nhau, không cay xé lưỡi như các món ăn miền Trung cũng không ngọt như trong món của người Nam. Tổng hòa lại hương vị ẩm thực Bắc bộ thanh tao và đầy tinh tế.
Các món ăn của ẩm thực miền Bắc luôn là sự hài hòa về nêm nếm, các gia vị đi kèm có sự tương hỗ cho nhau để tạo nên một tổng thể tròn vẹn hơn. Và chính sự nêm nếm vừa tay ấy cũng đã khiến các món ngon miền Bắc lại tạo nên những dấu ấn đậm sắc trong lòng du khách trong và ngoài nước.
Khi nhắc đến ẩm thực Miền Bắc mà không nhắc tới ẩm thực của vùng núi Tây Bắc thì quả là một thiếu sót rất lớn. Ẩm thực Tây Bắc với sự độc đáo và đa dạng, đa số các món ăn đều mang hương vị đặc trưng của núi rừng, có thể kể đến như: hạt mắc khén, hạt dổi, mật ong rừng, Gạo Séng Cù, Miến dong Phia Đén...
Vùng núi Tây Bắc là nơi tập trung của nhiều dân tộc thiểu số ít người. Sự đa dạng về văn hóa đã làm nên một nền ẩm thực Tây Bắc phong phú, đặc sắc. Mỗi vùng miền tại đây sẽ có những món ăn thể hiện riêng nét đặc trưng của dân tộc mình như: nộm hoa ban, thịt trâu gác bếp, bê chao Mộc Châu...
Ẩm thực Miền Trung: Đậm đà hương vị
Bạn có từng thắc mắc: Tại sao trong ẩm thực 3 miền, các món miền Trung lại thường cay và mặn?
Nhắc đến thành phố của biển, nắng và gió thì những món ăn nơi đây cũng thể hiện phần nào rõ nét được nguồn gốc nơi chúng xuất xứ. Tuy không được thiên nhiên, khí hậu ưu đãi, thường xuyên phải hứng chịu thiên tai, nhưng ẩm thực miền Trung lại khiến du khách thập phương không khỏi đắm lòng với những món ngon được chế biến công phu và mang những hương vị đặc trưng rất riêng và đậm chất miền Trung.
Nói đến món ngon miền Trung thì ắt hẳn không thể không kể đến những món ăn “danh bất hư truyền” được lưu truyền rộng rãi khắp cả nước như: Bún bò Huế, cao lầu, mì Quảng, bánh bèo, cơm hến, bánh xèo, chả ram, bánh bột lọc, bánh căn,…
Mì Quảng - món ăn nức tiếng miền Trung
Ngoài ra phải kể đến Bánh ram Hà Tĩnh, món ăn quen thuộc của người dân nơi đây. Điểm nổi bật của vỏ ram là bánh mềm dễ cuốn, không cần nhúng nước, khi cuốn không bị rách. Nem rán lên màu vàng rất đẹp, ăn giòn tan, và đặc biệt là giòn lâu, để 1 tiếng sau vẫn giòn như mới rán.
Quảng Ngãi còn được mệnh danh là xứ sở của mía đường. Đường phèn Quảng Ngãi là loại đường được kết tinh tự nhiên mà thành. Cách chế biến đường phèn phức tạp hơn đường kính. Theo Đông y, đường phèn vị ngọt, tính bình, vào kinh tỳ và phế. Y học phương Đông cho rằng, đường phèn có tác dụng bổ dưỡng tốt hơn đường trắng nên dùng đường phèn bào chế các dạng cao bổ dưỡng như ngân nhĩ, long nhãn. Đường phèn tuy vị rất ngọt nhưng dược tính bình hòa nên hạn chế được tác dụng lưu thấp sinh đàm hoá nhiệt.
Là thủ phủ 1 thời của Việt Nam triều đại phong kiến, dường như ẩm thực miền Trung cũng phần nào chính là sự đan xen của 2 nền ẩm thực độc đáo: chính là ẩm thực dân gian kết hợp với ẩm thực của cung đình Huế ngày ấy. Nếu ẩm thực dân gian là những món ăn bình dị, dân dã và quen thuộc nhưng không kém phần đặc sắc thì ẩm thực cung đình chính là sự lễ nghi, cầu kì và sang trọng, từ hình thức, cách trình bày cho đến cả tên gọi của món. Dù là món ăn của các bậc vua chúa hay những món ăn góc phố đầy thân quen thì ẩm thực miền Trung đều có những nét chấm phá riêng đã chiếm trọn trái tim của không biết bao người đâm mê ẩm thực cả trong và ngoài nước.
Ẩm thực Miền Nam: Đa dạng, dân dã mà đậm đà
Không còn đậm nét văn hóa của nền ẩm thực lâu đời của miền Bắc, đi qua khỏi sự cổ kính của ẩm thực miền Trung, ẩm thực miền Nam chính là sự giản dị, gần gũi nhưng hương vị đậm đà, khó phai.
Là vùng đất “vàng” của nước Việt khi là nơi giao thương của nhiều nền kinh tế, là nơi lập nghiệp của người dân tứ xứ, quê hương thứ 2 của biết bao người con xa xứ đến và đem lòng yêu thương vùng đất nhỏ bé này. Không chỉ bởi sự chất phác, chân tình của người dân nơi đây mà người ta còn bị say bởi cái nền ẩm thực đầy phong phú.
Ẩm thực miền Nam là sự chế biến, đa dạng của nhiều nền ẩm thực khác nhau để tạo nên cho mình những hương vị rất riêng, đặc trưng và độc đáo. Món ngon miền Nam thường mang hương vị ngòn ngọt, thơm thơm bởi sử dụng các loại rau củ quả cho phần nước thêm đậm đà, sử dụng nước dừa cho hương thơm thuần khiết, thanh mát cùng đó kết hợp tạo nên vị beo béo cho món ăn thêm phần đặc sắc. Nhắc đến sự đậm đà của món ngon miền Nam lại không thể nào không nhắc đến một số món ăn đã nhiều lần được đánh giá cao trên các mặt báo quốc tế như: Hủ tiếu Nam Vang, cơm tấm, bánh mì,…
Hủ tiếu Nam Vang món ăn không thể bỏ lỡ khi đến miền Nam
Nhắc đến ẩm thực miền Nam sẽ là một thiếu sót rất lớn nếu thiếu cái tên Bánh tráng trắng Tây Ninh. Đây là món ăn gần gũi với hầu hết mọi người nhất, là thành phần chính của món bánh tráng trộn. Đặc biệt là món không thể thiếu trong các ngày lễ, tết của người dân miền Nam. Bánh tráng trắng được dùng để làm Bánh tráng trộn, cuốn nem tai, nem thính hoặc cuốn rau, chả giò, gỏi cuốn,...
Đa dạng và phong phú là thế, ở mỗi miền đều sẽ có những món ăn đặc trưng riêng. Nếu có cơ hội thử một lần đi dọc theo chiều dài của mảnh đất hình chữ S để có cơ hội khám phá thêm nhiều Món ngon 3 miền của nước ta cũng như khám phá thêm sự phong phú và độc đáo của văn hóa ẩm thực Việt Nam bạn nhé!
Tin liên quan
Từ khóa: ẩm thực 3 miền, ẩm thực miền bắc, ẩm thực miền trung, ẩm thực miền nam
Không có bình luận nào cho bài viết.
Viết bình luận